O ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV Virus - Human papilloma virus)

O ιός HPV είναι ένας ιός που βασίζεται στο dsDNA και μολύνει το δέρμα και τις βλεννογόνες μεμβράνες των ανθρώπων και ορισμένων ζώων. Μέχρι στιγμής έχουν αναγνωριστεί 189 υπότυποι του των θηλωμάτων από τους οποίους οι 120 προσβάλουν τον άνθρωπο και από αυτούς οι 40 είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι. Ο ΗPV είναι ένας πολύ διαδεδομένος, σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός. Υπολογίζεται ότι περίπου 75% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού έχει μολυνθεί με κάποια μορφή του ιού. Ένα μικρό ποσοστό ανδρών και γυναικών που έχουν τον ιό, θα εμφανίσουν και εξωτερικά κονδυλώματα.

Κάποιες μορφές του HPV μπορούν να προκαλέσουν κονδυλώματα, ενώ κάποιες άλλες μορφές μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση, η οποία να επιφέρει προ-καρκινικές δυσπλασίες. Όλοι οι υπότυποι του HPV μεταδίδονται μέσω δερματικής επαφής και, επομένως, δεν απαιτείται πλήρης σεξουαλική επαφή για τη μετάδοση.
Υπάρχουν μορφές του ιού που επηρεάζουν τα γεννητικά όργανα, αλλά δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα.

Η εμμένουσα λοίμωξη με των υψηλής επικινδυνότητας υπότυπων του ιου HPV έχει σαν αποτέλεσμα ο πάσχων να εμφανίζει αρχικά προκαρκινικες αλλοιώσεις- ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία τραχήλου (CIN), ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του αιδοίου(VIN), ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πέους (PIN) και ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πρωκτού (AIN). Αυτές είναι προ-καρκινικές δυσπλασίες και ενδέχεται να εξελιχθούν σε καρκίνο. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας για να δημιουργηθεί πρέπει πρώτα να υπάρχει μόλυνση απο τον HPV (αυτό ισχύει σχεδόν σε όλες της περιπτώσεις).

Ασθένειες που προκαλούνται από τον HPV

Απλά Κονδυλώματα
Πελματικά Κονδυλώματα
Δερματικά Κονδυλώματα
Γενετικά Κονδυλώματα
Δυσπλασίες (καρκίνος) γεννητικών οργάνων
Στοματική Ενδοεπιθηλιακή Υπερπλασία
Κονδυλώματα του στόματος

Τα πιο συχνά εμφανιζόμενα κονδυλώματα είναι τα γεννητικά. Τα δερματικά μπορεί να εμφανιστούν στους αγκώνες και τα γόνατα ενώ τα πελματικά στα πέλματα των ποδιών μεγαλώνοντας προς τα μέσα προκαλώντας με αυτό το τρόπο πόνο στο περπάτημα.

Τα γεννητικά κονδυλώματα εμφανίζονται στα γεννητικά όργανα του άνδρα και της γυναίκας. Κλινικώς εμφανίζονται ομαδικοί σχηματισμοί όγκων σε μέγεθος περίπου κεφαλής καρφίτσας με εικόνα επιφανείας κουνουπιδιού (τα λεγόμενα οξυτενή κονδυλώματα) και μπορεί να φτάσουν και το μέγεθος κερασιού.


οξυτενή κονδύλωμα

Στο γυναικείο οργανισμό τα κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν στην είσοδο του κόλπου, δεξιά και αριστερά στα μικρά και μεγάλα χείλη, στον πρωκτό και στο δέρμα μεταξύ του πρωκτού και των γεννητικών οργάνων. Μπορεί να αναπτυχθούν όμως και σε σημεία που δεν είναι ορατά.

Σχέση κονδυλώματα - καρκίνος της μήτρας

Το 90% των κονδυλωμάτων προκαλούνται από τους ορότυπους 6 και 11. Οι ορότυποι αυτοί ονομάζονται ιοί χαμηλού κινδύνου διότι δεν προκαλούν καρκίνο. Τα κονδυλώματα δεν αποτελούν καρκινική μορφή, ούτε εξελίσσονται σε κάποιο καρκίνωμα. Ωστόσο μια γυναίκα που έχει κονδυλώματα έχει αρκετές πιθανότητες να έχει μολυνθεί και από τους ορότυπους του HPV που έχουν ενοχοποιηθεί για τον καρκίνο του τραχήλου. Οι τύποι αυτοί που συνδέονται κυρίως με την εμφάνιση καρκίνου είναι 5 (οι τύποι 16, 18, 31, 33, 35) από τους περίπου 80 συνολικά. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προκαλούνται από τα στελέχη 16 και 18, ενώ οι περισσότερες περιπτώσεις οξυτενών κονδυλωμάτων από τα στελέχη 6 και 11. Με τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης που προσφέρει κυρίως το τεστ Παπ, οι περιπτώσεις των ατόμων που αναπτύσσουν τελικά τέτοιου είδους καρκίνους είναι ελάχιστες. Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την σωστή παρακολούθηση της εξέλιξης, άρα και την έγκαιρη επέμβαση των γιατρών. Τα κονδυλώματα δεν προκαλούνται από τους ίδιους τύπους του HPV που προκαλούν δυσπλασία και καρκίνους. Όμως αν έχετε κολλήσει κονδυλώματα, είναι πιθανόν να έχετε εκτεθεί και στους καρκινογόνους τύπους του ιού. Για το λόγο αυτό, οι γυναίκες με κονδυλώματα θα πρέπει να υποβάλλονται σε τεστ Παπανικολάου συχνότερα.


Μετάδοση - Μόλυνση

Απαιτείται άμεση επαφή με δέρμα ή με βλεννογόνο, των αλλοιώσεων από HPV, για να μεταφερθεί ο ιός. Η απλή όμως μεταφορά του ιού από άτομο σε άτομο δεν είναι συνήθως ικανή να δημιουργήσει φλεγμονή. Πρέπει να υπάρξει τριβή και να προκύψουν μικροτραυματισμοί για να εισχωρήσει ο ιός στο επιθήλιο. Γι’ αυτό, η σεξουαλική επαφή (κολπική ή πρωκτική) αποτελεί τον ευκολότερο τρόπο μετάδοσης για τους HPV. Άλλοι τύποι σεξουαλικής επαφής (τριβή των γεννητικών οργάνων με το χέρι ή μεταξύ τους, στοματο-γεννητική επαφή) είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε φλεγμονή, εφόσον υπάρχουν αμυχές στο επιθήλιο και το ανοσοποιητικό σύστημα δεν λειτουργήσει καλά, θεωρούνται όμως σπανιότεροι τρόποι μετάδοσης.

Οι περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται από διάφορους δερματικούς τύπους του HPV στην παιδική ηλικία. Ο HPV έχει την ικανότητα να παραμένει στο περιβάλλον για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και για αυτό τον λόγο αν θέλετε να αποφύγετε μόλυνση από τον ιό αποφύγετε την επαφή με επιφάνειες όπως, δάπεδα σε δημόσιες τουαλέτες κλπ.

Διάγνωση - Πρόληψη

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων γίνεται με το test Παπανικολάου test Παπανικολάου . Αυτή η μέθοδος είναι 70% με 80% λειτουργική στην εντόπιση κυτταρικών ανωμαλιών. Παράλληλα με το test Παπ μπορεί να διενεργηθεί και το HPV test

Εμβολιασμός

Υπάρχουν εμβόλια που μπορούν να προστατεύσουν από αυτούς τους τύπους ιών. Το ένα εμβόλιο προστατεύει από τα στελέχη 16 και 18 που προκαλούν τους περισσότερους καρκίνους του τραχήλου και ένα άλλο εμβόλιο προστατεύει επιπλέον και από τα στελέχη 6 και 11 που προκαλούν τις περισσότερες περιπτώσεις οξυτενών κονδυλωμάτων. Αυτά τα εμβόλια προετοιμάζουν το αμυντικό σύστημα της γυναίκας να εξουδετερώσει τα συγκεκριμένα στελέχη ιών σε μία ενδεχόμενη μόλυνση με αυτούς. Και τα δύο εμβόλια δίνονται σε 3 δόσεις σε μία περίοδο 6 μηνών. Ο εμβολιασμός συνίσταται για τις έφηβες στα 12 - 13 έτη, αλλά μπορεί να γίνει και σε μεγαλύτερη ηλικία. Είναι περισσότερο αποτελεσματικά, όταν ο εμβολιασμός γίνεται πριν από την έναρξη σεξουαλικών επαφών. Ωστόσο, οι νεαρές κοπέλες που έχουν ξεκινήσει τις σεξουαλικές επαφές ή έχουν εκτεθεί σε κάποιον από τους HPV ιούς μπορούν να εμβολιαστούν, γιατί θα προστατευθούν από τα στελέχη των ιών από τα οποία δεν έχουν μολυνθεί. Ο εμβολιασμός δεν προστατεύει από υπάρχουσα λοίμωξη από HPV ιό και δεν προστατεύουν από όλα τα στελέχη των HPV ιών και συνεπώς δεν προστατεύουν εντελώς από την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ή την ανάπτυξη οξυτενών κονδυλωμάτων. Ακόμη και οι γυναίκες που έχουν εμβολιαστεί θα πρέπει να έχουν τακτικό γυναικολογικό έλεγχο με τεστ Παπανικολάου.

Στις 8 Ιουνίου του 2006 εγκρίθηκε η χορήγηση του εμβολίου Gardasil. Το εμβόλιο προστατεύει τον οργανισμό απο τους τύπους 6,11,16 και 18, από τους οποίους μόνο οι 16 και 18 μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο. Τα δημοσιευμένα στοιχεία του Gardasil δείχνουν διάρκεια 3,5 χρόνων. Το Σεπτέμβριο του 2007 εγκρίθηκε στην Ευρώπη η χορήγηση του εμβολίου Cervarix, το οποίο παρέχει υψηλή προστασία από τους ΗPV τύπους 16 και 18 (υπεύθυνοι για το 71% των περιπτώσεων καρκίνου τραχήλου της μήτρας) για τουλάχιστον 6,5 χρόνια.